Zeven op de tien apotheekteams ondervinden dagelijks last van frustratie en/of onbegrip van patiënten. Dat blijkt uit een enquête van apothekersorganisatie KNMP waarop ruim 800 openbaar apothekers hebben gereageerd. Afgelopen jaar had veertig procent van hen zelfs wekelijks last van verbale en/of fysieke agressie. Twintig procent maakte deze vormen van agressie dagelijks mee. ‘Volstrekt onacceptabel’, zegt KNMP-voorzitter Aris Prins. ‘In de praktijk zien we dat het onbegrip over het medicatiebeleid van zorgverzekeraars en de grote geneesmiddelentekorten onterecht wordt afgereageerd op apothekers en -assistenten.’
Een groot deel van de zorgverzekeraars kiest welk merk geneesmiddel de apotheker ter hand stelt aan een patiënt. Dit wordt ook wel het voorkeurs- of preferentiebeleid genoemd. Als de zorgverzekeraar besluit om een ander (goedkoper) geneesmiddel in te kopen, krijgen de patiënt en apotheker te maken met een wisseling. In de praktijk leidt dat beleid van zorgverzekeraars tot veel onrust. In het verlengde hiervan wordt ook het nieuwe hulpmiddelenbeleid van zorgverzekeraars als oorzaak van frustratie en agressie genoemd. Voor een deel van de verzekerden is het niet mogelijk om bijvoorbeeld katheters, diabetes- of verbandmateriaal via de vertrouwde apotheek in de wijk te ontvangen. Apothekers moeten patiënten gaan doorverwijzen naar internet-groothandels. Dat brengt diverse ongemakken met zich mee.
Ook de geneesmiddelentekorten speelt sinds jaar en dag de apotheekzorg parten. Voor het derde jaar op rij zijn afgelopen jaar meer dan duizend genoteerd. ‘Het gaat om een enorme verscheidenheid aan tekorten. Het zijn inmiddels niet alleen maar tekorten van geneesmiddelen die door een kleine groep patiënten worden gebruikt, zoals het oogmiddel visudyne of het trombolyticum alteplase’, vertelt KNMP-voorzitter Aris Prins. ‘We zien inmiddels ook tekorten ontstaan van bekende middelen die door grote groepen worden gebruikt. Voorbeelden daarvan zijn temazepam bij slapeloosheid. Maar er is ook een tekort aan amoxicilline, een veel gebruikt antibiotica-drankje voor kinderen.’ Tekorten aan geneesmiddelen leiden volgens Prins tot veel ontsteltenis. ‘Maar die ontstaan door externe problemen met productie, distributie en kwaliteit. Denk ook aan economische redenen. Zodra de productie op gang komt, staat Nederland – als goedkoop medicijnland – achterin de rij.’
De onvrede en agressie in de apotheek is een belangrijke reden voor de uitstroom van apotheekpersoneel. KNMP-voorzitter Aris Prins: ‘Onze collega’s ondervinden veel last van zowel verbale als fysieke agressie. Graag stel ik voorop dat we een prachtig vak hebben, maar het kan niet zo zijn dat wij continue de kastanjes uit het vuur moeten halen.’ Apothekers en -assistenten stuiten op veel onbegrip van patiënten als zij het beleid van zorgverzekeraars en de Rijksoverheid moeten verdedigen. ‘Hun beleid komt niet bij ons in de apotheek in de wijk tot stand, maar de patiënt spreekt het apotheekteam daarop wel aan.’
De KNMP wil samen met zorgverzekeraars en de Rijksoverheid nieuwe stappen zetten om ervoor te zorgen dat de farmaceutische zorgverlening in Nederland een aantrekkelijke zorgsector blijft. Eerder dit jaar werd door deze partijen een aantal eerste successen bereikt. Zo is er met zorgverzekeraars onlangs een Leidraad Verantwoord Wisselen opgesteld met afspraken over het wel en niet wisselen van geneesmiddelen. Voorts heeft minister Kuipers (VWS) besloten om per 2023 een ijzeren voorraad in te stellen voor geneesmiddelen. De verwachting is uitgesproken dat hiermee een deel van de tekorten teniet wordt gedaan.